Krótka historia ludzkości

 

Dziś chciałabym napisać kilka słów na temat, dość popularnej ostatnio książki pt. Sapiens. Od zwierząt do bogów, w której autor, Yuval Noah Harari, opowiada nam losy ludzkości w zupełnie inny sposób niż to było dotychczas. Zwraca uwagę na to, iż zdominowaliśmy inne, mniej silne gatunki małp człekokształtnych i prawdopodobnie je wytępiliśmy. Co gorsza, odrzuciliśmy głębszą refleksję nad historią innych gatunków, a nasza opowieść zdominowana jest przez pryzmat losów homo sapiens. Zdaniem autora jednak, nasze dzieje, szczególnie w początkowej fazie rozwoju, są jedynie malutkim wycinkiem historii. 

Możemy się zastanawiać, czy możliwa jest opowiedzenie historii ludzkości poprzez książkę, która ma jedynie 500 stron. Wydaje się to wątpliwe i uwierzcie, również byłam sceptyczna. Jednak po refleksji nad tą publikacją, dotarło do mnie,że autor chciał poprzez pewne zagadnienia wzbogacić naszą wiedzą, a także skłonić do refleksji o naszym gatunku. 

Autor pokusił się o prezentację losów człowieka poprzez szeroko rozumiane rewolucje (nie będę tutaj wchodzić w ten termin zbyt szeroko, etymologia tego słowa, to temat na osobny artykuł). Wyróżnił rewolucję poznawczą, agrarną i naukową. Rewolucja poznawcza oczywiście wiązała się z rozwojem ludzkości w początkowej fazie, a także rozprzestrzenieniem się naszego gatunku po całej planecie. Rewolucja agrarna spowodowała,że przestaliśmy być wędrowcami, zdecydowaliśmy się na osiedlenie, uprawę roli i walkę z żywiołami (powodziami, suszami itp.) Harari uważa jednak,że taki sposób na życie nie do końca był dobry. Jego zdaniem człowiek dał zniewolić się zbożu, o które musiał dbać, a nasza dieta stała się mniej urozmaicona. Rewolucja naukowa zaś zainicjowała rewolucję przemysłową, która w konsekwencji zainicjowała rewolucję informatyczną i biotechnologiczną, która ma oznaczać nasz koniec, ponieważ człowiek zostanie zastąpiony nieśmiertelnymi cyborgami. Jak widzicie, nie można odmówić autorowi ciekawego podejścia do tematu. 

We wspomniane rewolucje wplecione zostały inne doniosłe wydarzenia z historii ludzkości. Przede wszystkim rozwój języka, myślenie abstrakcyjne, współpraca między jednostkami, plotkowanie, wykształcenie się systemów religijnych, kapitalizm.

Musze przyznać,że Harari porusza się po tych rozległych i skomplikowanych sprawach w sposób, który jest wciągający i pouczający. Mówi nam,że nasz gatunek oddalił swoją intymną symbiozę z przyrodą i zmierza w kierunku chciwości i wyobcowania, a rewolucja rolnicza była największym oszustwem w historii. Sądzi także,że ludzkie emocje i pragnienia nie zostały dotknięte żadną z tych rewolucji. Nasze nawyki żywieniowe, konflikty, seksualność korzeniami sięgają do czasów zbieraczy-łowców. Dziś możemy mieszkać w wysokich apartamentach z przepełnionymi lodówkami, ale nasze DNA nadal myśli, że jesteśmy w sawannie. Stan naszego szczęścia nie jest zależny od pieniędzy, które posiadamy. Ludzkie w głębi serca dążą do czegoś innego. Harari sugeruje,że nasze czasy są trudniejsze niż te 15 000 lat temu właśnie przez pościg za pieniędzmi, które są potrzebne bo tak to sobie ludzkość kiedyś wymyśliła. 

Łatwo dać się uwieść sposobowi, w jaki Harari konstruuje swoje wnioski, uważam jednak,że często jego tezy są zbyt lekkomyślne wobec związków przyczynowo-skutkowych, przykładem jest  przedstawienie skutków bitwy pod Navarino. Mimo śmiałej tezy autora - Grecja nie stała się wolnym krajem (można o tym przeczytać chociażby na wikipedii). 

Mimo wszystko, książka zrobiła na mnie spore wrażenie. Dzięki niej zaczęłam się szerzej zastanawiać nad ludzkością. 

Mając tak olbrzymią wiedzę i władzę nad planetą, co chcemy z nią uczynić i co osiągnąć?